Często rodzice żyjący w rozłączeniu borykają się z problemami dotyczącymi kontaktów z dzieckiem i zastanawiają się czy można w jakiś sposób ukarać rodzica, który nie realizuje lub niewłaściwie wykonuje kontakty z dzieckiem. Odpowiedź jest potwierdzająca.
W sierpniu 2011 roku wprowadzone zostały do Kodeksu Postępowania Cywilnego przepisy określone w art. 59815 – 59822, które przewidują możliwość nałożenia kary pieniężnej na osobę, która uchyla się od obowiązku realizowania kontaktów.
Wspomniana regulacja ma na celu wzmocnienie prawidłowego wykonywania kontaktów z dzieckiem przez obydwoje rodziców. Oznacza to, że sankcja może zostać nałożona zarówno na rodzica, pod którego opieką dziecko pozostaje (najczęściej jest to matka, która utrudnia lub uniemożliwia kontakty ojca z dzieckiem), jak i na osobę, która do kontaktu jest uprawniona (najczęściej jest to ojciec, który nie wywiązuje się z ustalonego sposobu kontaktu z dzieckiem).
Jak wygląda postępowanie związane z nałożeniem kary?
Postępowanie w sprawach dotyczących wykonywania kontaktów z dzieckiem ogranicza się generalnie do ustalenia istnienia wykonalnego orzeczenia regulującego kontakty z dzieckiem oraz do ustalenia, czy doszło do naruszenia przy realizacji tego orzeczenia. Postępowanie w sprawie nałożenia kary pieniężnej na osobę, która nie realizuje kontaktów z dzieckiem co do zasady dzieli się na dwa etapy.
Etap pierwszy – zagrożenie nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej.
Pierwszy etap uregulowany został w art. 59815 Kodeksu Postępowania Cywilnego i odnosi się do tego, że sąd może zagrozić nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku realizacji kontaktów na rzecz strony przeciwnej. Regulacja art. 59815 § 1 Kodeksu Postępowania Cywilnego znajduje zastosowanie, jeśli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje obowiązków wynikających z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem albo wykonuje je niewłaściwie. Z kolei art. 59815 § 2 Kodeksu Postępowania Cywilnego odnosi się do tych przypadków, gdy to osoba uprawniona do kontaktu z dzieckiem albo osoba, której tego kontaktu zakazano, narusza obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem.
Sąd podejmuje decyzję po wysłuchaniu stron oraz po dokładnym rozważeniu danej sytuacji. Dodatkowo w trakcie postępowania należy wykazać na czym konkretnie polegały naruszenia. Wysokość kwoty jest uzależniona od sytuacji majątkowej i finansowej osoby, na którą ma być nałożone zagrożenie. Sąd może uznać za celowe nakazanie zapłaty określonej kwoty w razie spóźnienia się rodzica na termin spotkania, innej zaś w przypadku nieprzyjścia na spotkanie. Podobnie sąd może zagrozić rodzicowi sprawującemu nad dzieckiem opiekę zapłatą innej kwoty pieniężnej, jeśli utrudnia on kontakty realizowane jedynie drogą telefoniczną, a innej w razie uniemożliwiania odbycia kontaktów przez drugiego rodzica, jeśli nie wpuszcza go do mieszkania.
Etap drugi – nakazanie zapłaty określonej kwoty.
Etap drugi został uregulowany w art. 59816 Kodeksu Postępowania Cywilnego. Etap ten ma miejsce wtedy, kiedy do naruszenia kontaktów dochodzi w dalszym ciągu już po zagrożeniu zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej. W takiej sytuacji sąd nakazuje zapłatę określonej kwoty, która jest iloczynem liczby naruszeń i kwoty orzeczonej w pierwszym etapie postępowania.
Istotne jest to, że sąd może w wyjątkowych wypadkach zmienić wysokość sumy pieniężnej ze względu na zmianę okoliczności. Uprawnienie sądu w tym przedmiocie zostało jednak zastrzeżone jedynie w odniesieniu do wyjątkowych wypadków, jeśli okoliczności uległy zmianie. Zmiana ta musi mieć charakter istotny, a jednocześnie okoliczność, czy taka zmiana okoliczności miała miejsce, podlega swobodnej ocenie sądu.
Zwrot wydatków poniesionych w związku z przygotowaniem kontaktu.
Przepis art. 59817 Kodeksu Postępowania Cywilnego reguluje kwestię zwrotu uzasadnionych wydatków poniesionych w związku z przygotowaniem do kontaktu, jeżeli do kontaktu nie doszło wskutek niewykonania lub niewłaściwego wykonania obowiązków wynikających z orzeczenia albo ugody przez osobę, pod której pieczą dziecko pozostaje. W takiej sytuacji osobie uprawnionej do kontaktów przysługuje także zwrot kosztów podróży i pobytu oraz powrotu do miejsca stałego pobytu.
Podobnie jest, jeżeli osoba uprawniona do kontaktu narusza obowiązki dotyczące kontaktu wynikające z orzeczenia albo ugody i powoduje tym powstanie wydatków po stronie osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje, tej drugiej osobie przysługuje zwrot uzasadnionych kosztów.
