Czy jest możliwe ustalenie rozdzielności majątkowej małżonków z datą wsteczną?

Rozdzielność majątkowa małżonków z datą wsteczną jest możliwa, ale jest to bardzo wyjątkowa sytuacja, kiedy to sąd orzeka, że rozdzielność powstała jeszcze przed dniem złożenia pozwu do sądu. Z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej.

Ustawowa wspólność majątkowa.

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa – wspólność ustawowa, obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich, czyli majątek wspólny. Przedmioty majątkowe nieobjęte tą wspólnością należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Oboje małżonkowie mają w majątku wspólnym równe udziały, chyba że w umowie majątkowej małżeńskiej postanowią inaczej. W czasie trwania wspólności żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego ani rozporządzać lub zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

Co to jest rozdzielność majątkowa?

Małżonkowie nie muszą pozostawać w ustawowej wspólności majątkowej, mogą inaczej ukształtować panujące pomiędzy nimi stosunki majątkowe. Małżonkowie mogą: rozszerzyć wspólność ustawową, ograniczyć wspólność ustawową, ustanowić rozdzielność majątkową, ustanowić rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków. Rozdzielność majątkowa to umowa pomiędzy małżonkami, która oznacza, że każdy z małżonków posiada odrębny majątek, którym może dowolnie dysponować. Małżonkowie nie mają majątku wspólnego małżeńskiego i nie odpowiadają wspólnym majątkiem małżeńskim za długi.

Ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej między małżonkami.

Każdy z małżonków może wystąpić z powództwem o ustanowienie rozdzielności majątkowej przez sąd, muszą jednak zaistnieć ku temu ważne powody, które sprawiają, że w konkretnej sytuacji faktycznej wspólność majątkowa nie służy dobru drugiego małżonka oraz dobru założonej przez małżonków rodziny, a nawet prowadzi do sytuacji sprzecznej z zasadami prawa rodzinnego. Przez ważne powody rozumie się m.in. stan separacji faktycznej małżonków – wówczas, gdy stan ten stanowi skutek trwałego, a nie o charakterze przejściowym, rozkładu pożycia małżonków oraz sytuację, w której wykonywanie zarządu przez każde z małżonków ich wspólnym majątkiem nie jest możliwe lub jest znacznie utrudnione.

Ważne powody najczęściej występujące w praktyce to alkoholizm oraz trwonienie wspólnego majątku przez jednego z małżonków, przykładowo w związku z uzależnieniem od gier hazardowych. Ważnym powodem może być także uzależnienie od narkotyków, zaciąganie pożyczek bez wiedzy drugiego małżonka, czy też opuszczenie rodziny i brak zainteresowania jej losem.

Rozdzielność majątkowa powstaje co do zasady z dniem oznaczonym w wyroku, ustanawiającym rozdzielność. W pewnych sytuacjach sąd może jednak ustanowić rozdzielność majątkową z datą wsteczną.

Rozdzielność majątkowa z datą wsteczną.

W szczególnych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa. Jest to właśnie wspomniana rozdzielność majątkowa z datą wsteczną. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej między małżonkami, którzy pozostawali we wspólności ustawowej lub umownej, z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa jest dopuszczalne w zasadzie tylko wtedy, gdy z powodu separacji faktycznej (życia w rozłączeniu) niemożliwe było już w tym dniu ich współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym.

W przypadku żądania ustalenia rozdzielności majątkowej z datą wsteczną, Sąd jest zobowiązany ze szczególną wnikliwością i starannością wyjaśnić istnienie przesłanek ustawowych uzasadniających takie żądanie, a zatem wystąpienie ważnych powodów oraz rozważyć rzetelnie interesy ewentualnych wierzycieli. Należy w tym przypadku pamiętać, że w razie ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą wsteczną, wierzyciele będą mogli dochodzić swoich roszczeń wyłącznie z majątku osobistego małżonka – dłużnika, oraz z udziału, jaki przypada temu małżonkowi w majątku wspólnym. Przesłankę negatywną zniesienia wspólności ustawowej małżeńskiej z datą wsteczną stanowi zatem pokrzywdzenie wierzycieli.

W orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że zniesienie małżeńskiej wspólności majątkowej z datą wsteczną może nastąpić wtedy, gdy „ważne powody” to uzasadniające istniały już w tej dacie – co przede wszystkim odnosi się stanu separacji faktycznej, praktycznie uniemożliwiającej małżonkom współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym.

Należy nadto pamiętać, że rozdzielność majątkowa z datą wsteczną może powstać tylko i wyłącznie na podstawie wyroku sądowego.

Pomoc Adwokata

Pamiętaj, że jeśli potrzebujesz adwokata, to chętnie Ci pomogę. Doradzam klientom z obszaru całej Polski, w tym również w ramach konsultacji online oraz porad telefonicznych. Zapraszam serdecznie do zapoznania się z moją ofertą oraz do kontaktu!