Zgodnie z art. 56 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód. Ustawodawca uznał jednak za niedopuszczalne rozwiązanie małżeństwa: jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków, albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, a także jeżeli żąda rozwodu małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Dobro wspólnych małoletnich dzieci stron.
Pierwszą negatywną przesłanką jest okoliczność, zgodnie z którą, orzeczenie rozwodu jest niedopuszczalne, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków.
Gdy rozkład pożycia małżeńskiego nie wpływa degradująco na stosunki między rodzicami a dzieckiem i dla zaspokojenia potrzeb małoletniego konieczne jest utrzymanie tego stanu, to orzeczenie rozwodu może stanowić istotne zagrożenie dobra dziecka. Jako kryterium oceny rozwodu z punktu widzenia dobra dziecka wymienia się ewentualne pogorszenie sytuacji dziecka w przypadku udzielenia rozwodu. Zdarza się bowiem tak, że wspólna piecza faktyczna obojga rodziców jest w ustalonych okolicznościach konieczna i w pewnym zakresie wykonywana, a istniejące pomiędzy małżonkami stosunki nie rokują szans utrzymania tego stanu rzeczy po rozwodzie.
Przy ocenie tej przesłanki Sąd musi określić konsekwencje jakie rodzi dla dziecka stan zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego rodziców. W orzecznictwie podkreśla się, że od prawidłowego funkcjonowania stosunków mąż – żona zależy fizyczna opieka i wychowanie dziecka, kształtowanie określonego rodzaju postępowania oraz pożądanych społecznie podstaw dziecka. Dziecko pod wpływem określonych mechanizmów psychologicznych, tak jak: naśladownictwo, warunkowanie instrumentalne, wynosi z domu wiele wzorów zachowań. Stąd brak harmonijnego pożycia między małżonkami, nieprzyjazna atmosfera cechująca ich stosunki prowadzi do przejęcia agresywnych zachowań bądź kreuje urazy psychiczne, a nawet trwałe kompleksy. W takich okolicznościach orzeczenie rozwodu najczęściej nie będzie wywoływać ujemnych skutków w stosunku do osoby dziecka.
W przypadku, gdy Sąd poweźmie wątpliwości co do dobra małoletnich dzieci, najczęściej dopuszcza z urzędu dowód z opinii biegłych sądowych, aby biegli ocenili, czy rozwód będzie negatywnie wpływał na sytuację dzieci stron. Sąd ostatecznie podejmuje decyzję w oparciu o wydaną przez biegłych opinię.
Sprzeczność orzeczenia rozwodu z zasadami współżycia społecznego.
Sąd Najwyższy uznał, że orzeczenie rozwodu jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego wtedy, gdy z zasadami tymi nie dałoby się pogodzić rażącej krzywdy, jakiej doznałby małżonek sprzeciwiający się orzeczeniu rozwodu albo gdy przeciw rozwodowi przemawiają poważne względy natury społeczno-wychowawczej, powstałe na tle złego traktowania i złośliwego stosunku współmałżonka lub dzieci albo innych przejawów lekceważenia instytucji małżeństwa i rodziny lub obowiązków rodzinnych.
Sąd Najwyższy uznaje także za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego udzielenie rozwodu, gdy jedno z małżonków jest nieuleczalnie chore, wymaga opieki materialnej i moralnej współmałżonka, a rozwód stanowiłby dla niego rażącą krzywdę.
Brak orzeczenia rozwodu z powodu sprzeczności z zasadami współżycia społecznego ma zatem na celu ochronę powszechnie uznawanych wartości, których naruszenie nie może zasługiwać na uwzględnienie.
Żądanie orzeczenia rozwodu przez małżonka wyłącznie winnego rozkładu.
Rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Prawo do wyrażenia zgody na rozwód stanowi ściśle osobiste uprawnienie małżonka niewinnego. Zgoda ta musi być wyraźna, tj. musi wskazywać na jego wolę uzyskania rozwodu, przy czym jest skuteczna tylko wówczas, gdy została złożona sądowi rozwodowemu, musi istnieć w chwili wyrokowania.
W orzecznictwie przeważa pogląd, że długotrwałość rozłączenia małżonków powinna być czynnikiem branym pod uwagę przy ocenie odmowy zgody małżonka niewinnego na rozwód, choć nie jest to czynnik decydujący.
Nie budzi nadto wątpliwości uznanie odmowy za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego, jeśli istnieje podstawa do ustalenia, że małżonek niewinny odmawia zgody na rozwód wyłącznie w zamiarze szykany albo dla zemsty, z nienawiści do małżonka winnego lub jedynie z chęci zamanifestowania określonej przewagi nad małżonkiem
Pomoc Adwokata
Pamiętaj, że jeśli potrzebujesz adwokata, to chętnie Ci pomogę. Doradzam klientom z obszaru całej Polski, w tym również w ramach konsultacji online oraz porad telefonicznych. Zapraszam serdecznie do zapoznania się z moją ofertą oraz do kontaktu!
