Postępowanie w sprawie o ogłoszenie upadłości jest postępowaniem sądowym. Zatem jeśli dłużnik jest niewypłacalny i chce skorzystać z ogłoszenia upadłości konsumenckiej celem umorzenia jego pieniężnych zobowiązań, to będzie musiał złożyć wniosek do sądu. Wszystkie sprawy o upadłości rozpoznaje sąd upadłościowy.
Co to jest Sąd upadłościowy?
Sądem upadłościowym jest zawsze sąd rejonowy – sąd gospodarczy. Nie wszystkie jednak sądy rejonowe posiadają wydziały gospodarcze zajmujące się sprawami upadłościowymi. Obecnie sądy upadłościowe znajdują się w następujących miastach: Wrocław, Jelenia Góra, Wałbrzych, Legnica, Bydgoszcz, Toruń, Lublin (dokładnie Świdnik), Zielona Góra, Gorzów Wielkopolski, Koszalin, Szczecin, Poznań, Kalisz, Elbląg, Olsztyn, Kielce, Kraków, Bielsko Biała, Gliwice, Katowice, Częstochowa, Rzeszów, Białystok, Gdańsk, Opole, Radom, Warszawa, Łódź, Płock, Piotrków Trybunalski.
Jaka jest właściwość miejscowa Sądu?
Zgodnie z treścią art. 19 ustawy Prawa Upadłościowego, wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej rozpoznaje sąd właściwy dla głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika, przez który należy rozumieć miejsce, w którym dłużnik regularnie zarządza swoją działalnością o charakterze ekonomicznym i które jako takie jest rozpoznawalne dla osób trzecich.
W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą lub zawodową domniemywa się, że głównym ośrodkiem jej podstawowej działalności jest główne miejsce wykonywania działalności gospodarczej lub zawodowej, a w przypadku każdej innej osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej (konsumenta) domniemywa się, że głównym ośrodkiem podstawowej działalności jest miejsce zwykłego pobytu tej osoby.
Czym jest miejsce zwykłego pobytu?
Miejsce zwykłego pobytu to takie miejsce, w którym znajduje się główny ośrodek życiowy dłużnika, a zatem będzie to miejscowość, w której dłużnik zwykle przebywa i gdzie realizuje swoje zwykłe czynności w życiu codziennym. Zazwyczaj miejsce zwykłego pobytu nie pokrywa się z adresem zameldowania, nie musi być też tym samym miejscem, co miejsce zamieszkania dłużnika.
Czy można ogłosić upadłość konsumencką w Polsce pracując za granicą?
Kwestia jurysdykcji krajowej jest uregulowana zarówno w prawie krajowym, jak i w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2015/848 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie postępowania upadłościowego. Rozporządzenie unijne obowiązuje w całości i bezpośrednio w polskim systemie prawnym. Sądy Państwa Członkowskiego, na terytorium którego znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika, czyli miejsce zwykłego pobytu, są właściwe dla wszczęcia postępowania upadłościowego.
Przyjmuje się, że miejsce zwykłego pobytu osoby fizycznej znajduje się z państwie, w którym ześrodkowana jest aktywność życiowa danej osoby, zaś wśród okoliczności, które należy brać pod uwagę przy ustalaniu miejsca zwykłego pobytu wskazuje się przykładowo: długość i regularność pobytu lub pobytów w określonym państwie, posiadanie w nim rodziny i kontaktów towarzyskich, stałej pracy, mieszkania, majątku, uczęszczanie do szkoły, znajomość języka oraz powiązania administracyjne z organami określonego państwa. A zatem, co do zasady, jeśli miejsce zwykłego pobytu dłużnika jest za granicą, to tam również powinien on wnioskować o upadłość konsumencką.
Co zatem zrobić w przypadku, gdy dłużnik chce upadłość konsumencką ogłosić w Polsce, ale pracuje za granicą i tam zbiera środki na spłatę zadłużenia? W tej sytuacji pomaga profesjonalny pełnomocnik. W takim przypadku należy bowiem udowodnić i uargumentować tezę, że choć dłużnik pracuje za granicą, to dzieje się tak tylko i wyłącznie w charakterze zarobkowym.
Poza fizyczną obecnością osoby na terytorium państwa członkowskiego należy bowiem uwzględnić inne czynniki, które powinny wykazać, że obecność ta nie ma w żadnym razie charakteru tymczasowego lub okazjonalnego i że pobyt osoby wskazuje na pewną integrację w środowisku społecznym i rodzinnym w tym państwie. W tym celu należy w szczególności wziąć pod uwagę trwałość, zgodność z prawem, warunki oraz motywy pobytu i przenosin osoby do danego państwa członkowskiego, obywatelstwo osoby, więzi rodzinne i społeczne osoby w tym państwie członkowskim. Należy podkreślić, że do sądu krajowego należy ustalenie miejsca zwykłego pobytu osoby w oparciu o wszystkie istotne okoliczności faktyczne danego przypadku. Sądom polskim przysługuje również jurysdykcja, jeżeli dłużnik posiada w Polsce miejsce zamieszkania, siedzibę lub majątek.
Możliwość przeprowadzenia w Polsce upadłości konsumenckiej osoby mieszkających na stałe poza jej granicami istnieje, ale tylko pod jednym warunkiem, od którego przepisy nie przewidują wyjątków. Warunkiem tym jest posiadanie w kraju majątku.