Orzeczenie rozwodu kształtuje na przyszłość sytuację prawną stron. W polskim systemie prawnym orzekanie w sprawach o rozwód należy do wyłącznej kognicji sądu cywilnego, nie ma prawnej możliwości rozwiązania małżeństwa w drodze porozumienia małżonków ani w trybie administracyjnym.
Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód. Na podstawie przepisów art. 56 k.r.o. można wyróżnić jedną przesłankę pozytywną orzeczenia rozwodu w postaci trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego oraz trzy przesłanki negatywne, tj. żądanie rozwodu przez małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia, sprzeczność rozwodu z dobrem wspólnych małoletnich dzieci oraz sprzeczność z zasadami współżycia społecznego.
Trzeba pamiętać o tym, że rozwód Sąd może orzec jedynie wtedy gdy stwierdzi istnienie przesłanek pozytywnych – a więc okoliczności wymaganych dla orzeczenia rozwodu przy jednoczesnym braku istnienia przesłanek negatywnych – czyli okoliczności uniemożliwiających orzeczenie rozwodu.
Kiedy mówimy o zupełnym rozkładzie pożycia małżeńskiego?
Jeżeli między małżonkami dochodzi do osłabienia czy wręcz zaniku więzi małżeńskich, to proces ten określany jest mianem rozkładu pożycia małżeńskiego. Rozkład pożycia stanowi podstawę orzeczenia rozwodu wyłącznie wówczas, gdy ma charakter zupełny.
Rozkład pożycia małżeńskiego jest zupełny, jeśli między małżonkami ustały trzy więzi: emocjonalna (wzajemne uczucia miłości i przywiązania), fizyczna (pożycie seksualne) oraz gospodarcza (wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego). Należy pamiętać o tym, że gdy w sytuacji braku więzi duchowej i fizycznej między małżonkami pozostały pewne elementy więzi gospodarczej, rozkład pożycia może być mimo to uznany za zupełny, jeśli utrzymanie elementów więzi gospodarczej (np. wspólnego mieszkania) wywołane zostało szczególnymi okolicznościami. W sytuacji istnienia więzi cielesnej, mimo braku więzi duchowej i gospodarczej, uznaje się, że rozkład pożycia nie ma charakteru zupełnego, a powództwo rozwodowe powinno zostać oddalone.
Kiedy rozkład pożycia jest trwały?
Rozkład pożycia określa się jako trwały, gdy opierając się na doświadczeniu życiowym można przyjąć, że nie nastąpi w przyszłości powrót małżonków do trwania w małżeństwie. Trwałość rozkładu pożycia ustalana jest więc w drodze oceny prawdopodobieństwa powrotu małżonków do wspólnego pożycia. Pamiętać trzeba o tym, że do uznania, że rozkład jest trwały, nie jest konieczne stwierdzenie, że powrót małżonków do pożycia jest bezwzględnie wyłączony. Wystarczy oparta na doświadczeniu życiowym ocena sądu, że w okolicznościach danej sprawy powrót małżonków do wspólnego pożycia nie nastąpi.
Przyczyny rozkładu pożycia małżeńskiego.
Ustalenie, że doszło do trwałego rozkładu pożycia stron wymaga wyjaśnienia powodów, które wywołały tenże rozkład. Ustalenie przyczyn rozkładu pożycia ma szczególnie istotne znaczenie dla oceny charakteru rozkładu pożycia, oceny rozwodu w świetle zasad współżycia społecznego, określenia winy rozkładu pożycia.
Przyczynami rozkładu pożycia mogą być wszelkie okoliczności, które prowadzą do zaniku więzi małżeńskich bez względu na to, kiedy miały miejsce. Jednak fakty mające miejsce przed zawarciem małżeństwa tylko wyjątkowo mogą wpływać na stan stosunków między małżonkami. Przyjmuje się, że tylko te okoliczności spośród zaistniałych przed zawarciem małżeństwa mogą być przyczynami rozkładu, które znajdują odbicie w istniejącej aktualnie sytuacji, stanowią ślad przeszłości, a ponadto nie zostały ujawnione współmałżonkowi przed zawarciem małżeństwa.
Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym nie ma ustawowego katalogu przyczyn, które powodują rozkład pożycia małżeńskiego. Pomocne w ich nazwaniu jest orzecznictwo sądów, które jako przyczyny zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego wymienia między innymi: odmowę wspólnego pożycia, rozłączenie małżonków, odmowę pomocy i troski o dobro rodziny, uchylanie się od pracy, niewierność, cudzołóstwo, pijaństwo, narkomanię, agresywne zachowania małżonka, choroby, różnicę charakterów, odmienność światopoglądów, zmianę religii, impotencję, itp.
Czy zawsze Sąd orzeka o winie stron?
W sprawie o rozwód Sąd, w myśl art. 57 § 1 k.r.o., wyrokując rozwód, wskazuje także czy i który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia. Jednakże na zgodny wniosek małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. Kodeks rodziny i opiekuńczy nie zna pojęcia winy mniejszej, większej czy też jej procentowego rozłożenia pomiędzy stronami. Przy czym należy pamiętać, że do przypisania winy wystarczy każde zachowanie małżonka, które zasługuje na negatywną ocenę i które w jakimkolwiek stopniu przyczyniło się do rozkładu pożycia małżeńskiego.
Pomoc Adwokata
Pamiętaj, że jeśli potrzebujesz adwokata, to chętnie Ci pomogę. Doradzam klientom z obszaru całej Polski, w tym również w ramach konsultacji online oraz porad telefonicznych. Zapraszam serdecznie do zapoznania się z moją ofertą oraz do kontaktu!
