Warunkowe umorzenie postępowania jest jednym ze środków związanych z poddaniem próbie sprawcy czynu zabronionego oraz jednym ze sposobów zakończenia procesu karnego. Założeniem warunkowego umorzenia postępowania jest odstąpienie od skazania i wymierzenia kary na okres próby, któremu poddawany jest sprawca. Zarówno czyn, jak i wina sprawcy są niekwestionowane, natomiast wymierzenie kary jest zastąpione obowiązkami o charakterze probacyjnym.
Jakie są przesłanki warunkowego umorzenia postępowania?
Art. 66 § 1 Kodeksu Karnego stanowi, iż sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy nie karanego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.
Brak wątpliwości co do okoliczności popełnienia czynu wymaga bezspornego ustalenia samego faktu popełnienia przestępstwa i jego okoliczności; nie jest wystarczające samo przyznanie się sprawcy do popełnienia zarzucanego mu czynu. Wymagane jest, aby stan faktyczny sprawy nie budził żadnych wątpliwości w świetle zebranego materiału dowodowego i dokonanej przez sąd jego oceny.
W przepisie mowa jest także o postawie sprawcy, chodzi tu o taką postawę sprawcy wobec dóbr prawem chronionych i porządku prawnego w ogóle, która jest pozytywna, czyli pożądana z punktu widzenia ustawodawcy karnego. Sąd winien zatem ustalić, czy popełnienie przez sprawcę czynu miało charakter jedynie epizodyczny.
Jakie są skutki warunkowego umorzenia postępowania?
Warunkowe umorzenie następuje na okres próby, który wynosi od roku do 3 lat i biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia. Umarzając warunkowo postępowanie karne, sąd może w okresie próby oddać sprawcę pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym. Umarzając warunkowo postępowanie karne, sąd nakłada na sprawcę obowiązek naprawienia szkody w całości albo w części, a w miarę możliwości również obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, albo zamiast tych obowiązków orzeka nawiązkę.
Czy postępowanie warunkowo umorzone może zostać podjęte?
Niestety tak. Jeżeli bowiem w okresie próby sprawca popełni przestępstwo umyślne, za które zostanie prawomocnie skazany, sąd będzie musiał podjąć postępowanie karne, które warunkowo umorzył.
Sąd może także podjąć postępowanie karne, jeżeli sprawca w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności, gdy popełnił inne niż określone powyżej przestępstwo, jeżeli uchyla się od dozoru, wykonania nałożonego obowiązku lub orzeczonego środka karnego, środka kompensacyjnego lub przepadku albo nie wykonuje zawartej z pokrzywdzonym ugody.
Sąd może podjąć postępowanie karne, jeżeli sprawca po wydaniu orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania, lecz przed jego uprawomocnieniem się, rażąco narusza porządek prawny, a w szczególności, gdy w tym czasie popełnił przestępstwo.
Należy pamiętać, że warunkowo umorzonego postępowania nie można podjąć później niż w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu próby.
Czy warunkowe umorzenie postępowania jest skazaniem?
Wyrok warunkowo umarzający postępowanie nie jest wyrokiem skazującym, choć jest wyrokiem rozstrzygającym kwestię odpowiedzialności karnej sprawcy. Niewątpliwie największą korzyścią dla sprawcy jest brak kary.
Czy warunkowe umorzenie postępowania jest widoczne w rejestrze karnym?
Dane o osobach, przeciwko którym prawomocnie warunkowo umorzono postępowanie karne w sprawach o przestępstwa, gromadzi się w Krajowym Rejestrze Karnym. Sprawca uzyska zaświadczenie o niekaralności, które może np. przedstawić pracodawcy, jednakże będzie widniał w krajowym rejestrze karnym, jako osoba, wobec której warunkowo umorzono postępowanie. Oczywiście, nie będzie to zapis dożywotni. Wpis o wyroku warunkowo umarzającym postępowanie ulega wykreśleniu po upływie 6 miesięcy licząc od zakończenia okresu próby orzeczonego w wyroku.
Wpis o warunkowym umorzeniu postępowania jest wpisany do Krajowego Rejestru Karnego, ale nie jest to wpis do kartoteki osób skazanych. Warunkowe umorzenie postępowania nie jest skazaniem. Korzysta się w związku z tym z dobrodziejstwa, jakie przysługuje osobom nieskazanym. Mimo zatem warunkowego umorzenia postępowania karnego można zwrócić się do Krajowego Rejestru Karnego o wydanie zaświadczenia o niekaralności i takie zaświadczenie zostanie wydane.
Pomoc Adwokata
Pamiętaj, że jeśli potrzebujesz adwokata, to chętnie Ci pomogę. Doradzam klientom z obszaru całej Polski, w tym również w ramach konsultacji online oraz porad telefonicznych. Zapraszam serdecznie do zapoznania się z moją ofertą oraz do kontaktu!
