Nierzadko zdarza się, że pracownicy są zatrudniani na podstawie umowy zlecenia, czyli umowy cywilnoprawnej, pomimo tego, że charakter wykonywanych przez nich czynności mógłby zostać uznany za stosunek pracy. Pracownicy powinni wiedzieć, że umowa zlecenia różni się zasadniczo od umowy o pracę i nie może polegać na wykonywaniu tożsamych obowiązków. Oczywistym bowiem jest, że pracownik zatrudniony na umowę o pracę ma więcej praw i przywilejów związanych z zatrudnieniem.
Czym charakteryzuje się umowa zlecenie?
Kwestie umowy zlecenia reguluje Kodeks Cywilny, w art. 734, który stanowi, że: „Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie”. Jedyną cechą wspólną umowy zlecenia i umowy o pracę jest to, że są to umowy starannego działania. Pracodawcy przy umowie zlecenia nie obowiązują żadne przepisy dotyczące obowiązkowych urlopów wypoczynkowych czy też okresy wypowiedzenia. W przypadku umowy zlecenia nie występują takie cechy jak podległość, kierownictwo, czas i miejsce wykonania zlecenia.
Czym charakteryzuje się umowa o pracę?
Przepisy dotyczące zawierania umów o pracę zawarte zostały w Kodeksie Pracy. Zgodnie z art. 25 § 1 Kodeksu Pracy: umowę o pracę zawiera się na czas nie określony lub na czas określony. Z kolei na charakterystyczne cechy stosunku pracy wskazuje art. 22 § 1 Kodeksu Pracy, który stanowi, że: „Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem”. Nadto w artykule tym ustawodawca wprost wskazał, że nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w art. 22 § 1 Kodeksu Pracy, a zatrudnienie w warunkach określonych w art. 22 § 1 Kodeksu Pracy jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.
W przypadku umowy o pracę, w przeciwieństwie do umowy zlecenia, pracownikowi przysługują wszelkie świadczenia, takie jak: urlop wypoczynkowy, urlop macierzyński, itp. Nadto pracownik, dzięki przepisom prawa pracy podlega ochronie, a mianowicie ochronie podlega wynagrodzenie pracownika, a także czas pracy, albowiem pracownik, co do zasady, nie może pracować więcej, niż wynika to z przepisów. Dodatkowo pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę mają zapewniony okres wypowiedzenia, za który powinni otrzymać wynagrodzenie.
Elementy stosunku pracy.
Przepisy dokładnie określają elementy, które sprawiają, że dany stosunek prawny jest stosunkiem pracy. Pracownik musi wykonywać określony rodzaj pracy na rzecz danego pracodawcy, przy czym umowa o pracę to umowa starannego działania. Pracownik jest zatem zobowiązany do dokonywania określonych czynności, a nie do osiągnięcia konkretnego rezultatu.
Praca musi być wykonywana pod kierownictwem pracodawcy, co oznacza, że pracownik musi stosować się do wszystkich poleceń i instrukcji, które wydaje mu pracodawca. Wszystkie czynności wykonywane przez pracownika muszą być wykonywane w wyznaczonym przez pracodawcę miejscu i czasie. Ponadto za pracę należy się pracownikowi wynagrodzenie.
Kiedy umowa zlecenia może zostać uznana za umowę o pracę?
Kwalifikacja danej umowy jako relacji pracowniczej lub cywilnoprawnej dokonywana jest na podstawie oceny okoliczności zawarcia i wykonywania danej umowy, interpretacji przepisów prawnych regulujących te obszary oraz postanowień zawartych przez strony umów.
Przede wszystkim wykonywana praca musi nosić cechy stosunku pracy, o którym mowa w art. 22 Kodeksu Pracy, a zatem: stałe miejsce i godziny pracy, wykonywanie pracy w podporządkowaniu organizacyjnym i służbowym, bezwzględny wymóg osobistego świadczenia pracy, wykonywanie pracy za wynagrodzeniem i ciągłość świadczenia. Jeżeli, pomimo zatrudnienia na umowę zlecenia, wykonywane przez pracownika czynności spełniają wspomniane wymagania, może się okazać, że jest to stosunek pracy.
Co należy zrobić, aby ustalić, że umowa zlecenia jest umową o pracę?
Jeżeli zleceniobiorca uważa, że charakter wykonywanych przez niego czynności odpowiada umowie o pracę powinien wystąpić do sądu pracy z pozwem o ustalenie istnienia stosunku pracy. Takiemu pracownikowi przysługują także inne roszczenia, jak np.: żądanie wypłaty odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę, zasądzenie ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, czy odprawy pieniężnej w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników. Pracownik może także domagać się wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych oraz po zakończeniu pracy wydania świadectwa pracy.
Pomoc Adwokata
Pamiętaj, że jeśli potrzebujesz adwokata, to chętnie Ci pomogę. Doradzam klientom z obszaru całej Polski, w tym również w ramach konsultacji online oraz porad telefonicznych. Zapraszam serdecznie do zapoznania się z moją ofertą oraz do kontaktu!
